Fot. Paweł Rolak Pomnik Sprawiedliwej Wśród Narodów Świata - Ireny Sendlerowej zostanie odsłonięty w Newark.
W sobotę, 26 czerwca 2021 roku, w parku miejskim Fountain Gardens przy London Road w Newark odsłonięto pomnik Ireny Sendlerowej.
W czasie II wojny światowej Irena Sendlerowa pracowała w Wydziale Opieki Społecznej i Zdrowia Publicznego Warszawy w okupowanej przez Niemców Polsce.
Jej wysiłki koncentrowały się na pomocy żydowskim dzieciom i ich rodzinom.
Irena Sendler była częścią sieci pracowników i wolontariuszy, głównie kobiet, którzy ratowali żydowskie dzieci uwięzione w Getcie Warszawskim.
Irena Sendler i jej współpracownicy przekazywali im fałszywe dokumenty tożsamości i udzielali schronienia wśród polskich rodzin lub w sierocińcach i innych placówkach opiekuńczych, w tym katolickich klasztorach, ratując je przed Zagładą.
Niemieccy okupanci podejrzewali zaangażowanie Ireny Sendler w polskim podziemiu i w październiku 1943 r. została ona aresztowana przez Gestapo.
Udało się jej jednak ukryć listę nazwisk i miejsc pobytu wszystkich uratowanych dzieci, dzięki czemu informacja ta nie dostała się w ręce Gestapo.
Wytrzymując tortury i więzienie, Irena Sendler nigdy nie wyjawiła niczego na temat swoich działań, a także miejsc pobytu wszystkich uratowanych dzieci.
Nigdy nie ujawniła też, gdzie ukryła listę z ich adresami.
Została skazana na śmierć, ale cudem uciekła w dniu zaplanowanej egzekucji, ponieważ eskortujący ją strażnicy zostali przekupieni przez Żegotę.
Następnego dnia Niemcy hucznie ogłosili, że jej egzekucja się odbyła.
W całym mieście rozwieszono plakaty z wiadomością, że została rozstrzelana.
Irena Sendler na własne oczy czytała afisze informujące o jej śmierci.
Przez pozostałe lata wojny Irena Sendler żyła w ukryciu, podobnie jak uratowane przez nią dzieci.
Jako jedyna wiedziała, gdzie ukryła listę uratowanych.
Kiedy wojna wreszcie się skończyła, odkopała słój, w którym ukryła imiona, i starała się odnaleźć dzieci i ich rodziców.
Szacuje się że Irena Sendler uratowała przed śmiercią wieleset żydowskich dzieci.
Niestety prawie wszyscy ich rodzice zginęli w obozie zagłady w Treblince.
Po wojnie Irena Sendler nadal niosła pomoc najbardziej potrzebującym w swojej społeczności – organizowała sierocińce oraz współtworzyła domy i ośrodki pomocy społecznej.
Lili Pohlmann, ocalała z Zagłady i jedna z jej ostatnich żyjących przyjaciółek, która obecnie mieszka w Londynie, tak wspomina Irenę Sendler:
- Irena była świadkiem dantejskich scen, kiedy dzieci były odbierane zrozpaczonym matkom, ojcom i dziadkom.
„Czy możesz zagwarantować, że przeżyją?” ciągle pytano Irenę.
Ale ona mogła jedynie zagwarantować, że zginą, jeśli zostaną.
„W snach wciąż słyszę płacz, kiedy opuszczali rodziców” – wyznała mi kiedyś Irena.
Tę piekielną mękę opisała po wojnie w krótkiej relacji zatytułowanej „Jak ratowałam dzieci z Warszawskiego Getta.
Pomnik został ufundowany m.in. przez Instytut Pamięci Narodowej i został ofiarowany Newark and Sherwood District Council, która z chęcią go przyjęła i zapewniła jego ekspozycję.
Pomnik stoi w parku Fountain Gardens przy London Road, która jest popularnym miejscem spotkań i nieformalną bramą do miasta.
Fontanna, która również znajduje się w ogrodzie Fountain Gardens, poświęcona jest siostrze Ethel Harrison, która w pierwszych latach XX wieku utonęła próbując ratować tonące dziecko.
Newark ma długie związki z polską kulturą i polskimi siłami zbrojnymi podczas II wojny światowej.
Były premier RP Władysław Sikorski był przez pewien czas pochowany na cmentarzu w Newark.
Wielu polskich lotników stacjonowało również w Newark podczas II wojny światowej, a miasto posiada znaczną liczbę polskich grobów wojennych.
Newark jest również miastem partnerskim Sandomierza, jednego z najstarszych i najbardziej znaczących pod względem historycznym miast w Polsce.
